Trong phần lớn cuộc đời, người nông dân chăn nuôi gia súc Asherly William Hogo sống tại ngôi làng Ng'ambi ở vùng Dodoma luôn bận rộn tìm kiếm nước cho đàn gia súc của mình. Ông Hogo, hiện đã ngoài 60 tuổi, vẫn còn nhớ như in ký ức tuổi thơ về việc thức dậy giữa đêm, tập hợp đàn gia súc và đi khắp các đồng cỏ khô cằn ở miền Trung Tanzania để tìm nước.

Tuy nhiên, những chuyến đi đêm như thế giờ đã là chuyện của quá khứ. Ngôi làng của ông - nằm trong một khu vực bị ảnh hưởng nặng nề bởi tình trạng hạn hán ngày càng trầm trọng - gần đây đã được lắp đặt một giếng khoan chạy bằng năng lượng mặt trời và một hồ chứa nước mưa lớn, cung cấp cho người dân nguồn nước quanh năm. “Bây giờ chúng tôi không phải đi xa để lấy nước như trước nữa", ông Hogo cho biết.

Dự án ra đời vào thời điểm quan trọng

Kể từ năm 2018, dự án lắp đặt giếng khoan trên đã được Quỹ Môi trường Toàn cầu tài trợ, củng cố nguồn cung cấp nước, giúp các cộng đồng tích lũy tiền tiết kiệm và đào tạo những người nông dân khốn khổ vì hạn hán về các sinh kế có khả năng phục hồi tốt hơn, như nuôi ong.

Dự án này ra đời vào thời điểm quan trọng đối với Tanzania, nơi biến đổi khí hậu đang tàn phá các kiểu thời tiết lâu đời. Vào tháng 4 năm nay, một đợt hạn hán nghiêm trọng tại quốc gia này đã khiến mùa màng thất bát và gia súc mất mùa. Sau đó, đất nước khô cằn đã hứng chịu lượng mưa cực lớn, gây ra lũ lụt khiến hàng trăm người thiệt mạng, tàn phá cơ sở hạ tầng và làm ô nhiễm nguồn cung cấp nước.

“Năm nay là lời cảnh tỉnh lớn nhất mà chúng tôi thấy ở Tanzania về những gì biến đổi khí hậu đang gây ra cho các gia đình ở vùng nông thôn. Chúng ta cần hành động nhanh chóng để giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu. Nếu không làm được như vậy, không chỉ khí hậu bị ảnh hưởng mà cả cộng đồng cũng chịu tác động lớn”, bà Mirey Atallah, người đứng đầu bộ phận Thích ứng và Phục hồi Biến đổi Khí hậu của Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) cho biết. Đó là tương lai khiến các gia đình ở khu vực Dodoma lo lắng.

Trong 7 năm qua, UNEP, chính phủ Tanzania và Quỹ Môi trường Toàn cầu đã giúp các cộng đồng thích nghi với thời tiết khô hạn hơn và lượng mưa thất thường hơn. Họ đã thực hiện điều này thông qua quy hoạch sử dụng đất. Quá trình đó được đánh giá là rất quan trọng để tránh “vòng xoáy diệt vong” của khí hậu đối với các ngôi làng nông thôn, với nhiều ngôi làng trong số đó phụ thuộc rất nhiều vào ngành nông nghiệp sử dụng chủ yếu nước mưa.

“Các biện pháp phòng thủ khí hậu tốt nhất là biện pháp tích hợp, toàn diện và đa hướng, không chỉ dựa vào cơ sở hạ tầng đã xây dựng mà còn dựa vào sức mạnh của thiên nhiên và hệ sinh thái”, bà Atallah cho biết.

Khi dự án do UNEP dẫn đầu được triển khai vào năm 2018, ưu tiên hàng đầu của dự án là nước. Các kỹ sư đã khoan 15 lỗ khoan, 12 trong số đó sử dụng năng lượng mặt trời và xây dựng các đập đất có khả năng giữ lại tổng cộng 3 triệu m3 nước mưa. Dự án đã giúp cung cấp nước cho hơn 35.000 người dân ở 5 huyện gồm: Kaskazini, Kishapu, Mpwapwa, Mvomero và Simanjiro.

“Chúng tôi từng phải đối mặt với nhiều thách thức khi trồng rau”, bà Malegesi Makene Chilongo cho biết. Dự án đã triển khai một lỗ khoan tại ngôi làng của bà, nhờ đó người dân có thể dựng các trang trại nhỏ. “Chúng tôi rất biết ơn những người đã mang dự án này đến với ngôi làng của chúng tôi”, bà nói thêm.

“Chữa lành” vùng đất

Cây cối và đồng cỏ bản địa của Tanzania là một phần thiết yếu của chu trình nước; chúng hút nước mưa vào lòng đất, bổ sung nguồn nước ngầm và hoạt động như những rào cản tự nhiên dọc theo các con sông, hấp thụ nước lũ. Nhưng nhiều người Tanzania ở các vùng nông thôn buộc phải chặt cây lấy củi, gây ra nạn phá rừng làm gia tăng cuộc đấu tranh của Tanzania với hạn hán và lũ lụt.

Dự án do UNEP hỗ trợ đã trồng hơn 350.000 cây để phục hồi rừng bị thoái hóa và ổn định bờ sông. Đây là một phần trong nỗ lực phục hồi 9.000 ha rừng và đồng cỏ bị thoái hóa, đồng thời đưa hơn 38.000 ha đất vào quản lý bền vững.

Ông Asnati Meshack, người dân sống ở huyện Simanjiro, phía Bắc Tanzania cho biết: "Trồng cây đã phục hồi môi trường của chúng ta". Tuy nhiên, việc phục hồi hệ sinh thái là vô ích nếu các cộng đồng nông thôn, nhiều nơi trong số đó là người nghèo, không có cách nào để kiếm sống. Vì vậy, các chuyên gia của dự án đã đào tạo người dân về các hoạt động tạo thu nhập bền vững hơn, như nuôi ong, trồng nấm và may vá, đồng thời cung cấp cho nông dân các thiết bị.

Khi dự án kết thúc vào tháng 12/2024, dự kiến ​​thu nhập của khoảng 3.800 hộ gia đình sẽ tăng lên. “Bằng cách đa dạng hóa các nguồn thu nhập, dự án đã cung cấp một mạng lưới an toàn chống lại biến đổi khí hậu. Hiện nay, khi thời tiết khắc nghiệt tàn phá đất nông nghiệp, các gia đình đã có thể có những lựa chọn thay thế khác”.

Thông qua dự án, chị May Samwel Masulu, người dân ở vùng Shinyanga, phía Bắc Tanzania đã học được cách xây dựng bếp gạch tiết kiệm nhiên liệu, một nghề thường dành riêng cho nam giới. Nhấn mạnh dự án giúp chống lại bất bình đẳng giới, chị Masulu cho biết: “Tôi rất tự hào khi được làm thợ thủ công. Chúng ta hãy từ bỏ quan điểm truyền thống phân chia công việc theo giới tính”.

Ảnh minh họa

Theo báo cáo mới công bố của tổ chức Climate Central (Mỹ) cho thấy, cứ bốn người trên hành tinh thì có một người bị ảnh hưởng bởi yếu tố nhiệt độ do biến đổi khí hậu gây ra hằng ngày vào tháng 6, tháng 7 và tháng 8 năm 2024 do đốt nhiên liệu hóa thạch, chẳng hạn như dầu, khí đốt và than đá, và các hoạt động của con người.

Nguồn: DWRM (Dịch) / climatecentral.org

Vỡ đập Alau, nằm cách Maiduguri, thủ phủ của bang Borno 20km về phía Đông Nam đã buộc hàng trăm nghìn người phải rời bỏ nhà cửa.

Hàng trăm nghìn người chen chúc trong trại di dời và đường phố

Ông Emmanuel Bigenimana, người đứng đầu văn phòng WFP tại Maiduguri cho biết, ông đã quan sát thành phố trên một chiếc trực thăng của Dịch vụ hàng không nhân đạo của Liên hợp quốc (UNHAS) do WFP điều động để tiến hành đánh giá nhanh thiệt hại do thảm họa gây ra và nhu cầu của người dân.

“Những gì tôi chứng kiến ​​thực sự đau lòng”, ông nói, mô tả về những ngôi nhà, cơ sở hạ tầng, đường sá, trường học, bệnh viện bị ngập trong nước. Theo ông Bigenimana, rất nhiều người - hơn 200.000 - 300.000 người phải di dời - đang chen chúc trong một số trại người di dời trong nước (IDP) và cả trên đường phố.

Hàng triệu người vẫn phải di dời trên khắp Nigeria do xung đột, tác động của biến đổi khí hậu và thiên tai. Trong bức ảnh này, bé gái mang nước đến nơi trú ẩn của mình tại một trại IDP ở phía Đông Bắc đất nước. Ảnh: UNICEF/KC Nwakalor

Theo WFP, vụ vỡ đập đã khiến nước sông tràn vào 50% khu vực ở Maiduguri và chính quyền bang Borno đã ban hành lệnh sơ tán cho cư dân ở những khu vực bị ảnh hưởng, đồng thời kêu gọi hỗ trợ nhân đạo.

Phát biểu từ trung tâm của một trong những trại IDP, ông Bigenimana cho biết, WFP đã mở các bếp ăn từ thiện để cung cấp những bữa ăn nóng cho những người bị ảnh hưởng và đang mở rộng quy mô ứng phó cùng với chính quyền và các đối tác. WFP cho hay, các bếp ăn từ thiện nằm ở 3 trại - Làng giáo viên, Asheikh và Yerwa - nhằm mục đích cung cấp bữa ăn nóng bổ dưỡng cho 50.000 trẻ em, phụ nữ và nam giới bị ảnh hưởng nặng nề nhất đã mất nhà cửa, nhưng vẫn cần thêm sự hỗ trợ.

Vừa khủng hoảng an ninh trầm trọng, vừa khó khăn về kinh tế

Người đứng đầu văn phòng WFP tại Maiduguri nhấn mạnh: “Lũ lụt tại Nigeria thực sự làm tăng thêm gánh nặng cho các cuộc khủng hoảng đã tồn tại. Khu vực này đã phải đối mặt với xung đột trong một thập kỷ qua”. Bang Borno là một trong những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi cuộc nổi loạn của Boko Haram, mà theo Liên Hợp Quốc vào đầu năm nay, đã được kiểm soát ở một mức độ nào đó.

“Gần đây, chúng ta đã chứng kiến ​​lạm phát lương thực, giá lương thực tăng vọt, thực sự ảnh hưởng đến hàng triệu người đang phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực”, ông Bigenimana cho biết thêm.

Tác động của thời tiết khắc nghiệt đang được cảm nhận trên khắp cả nước. WFP cho biết, tính đến tháng 9 năm nay, khoảng 800.000 người ở 29 bang của Nigeria đã bị ảnh hưởng bởi lũ lụt và hơn 550.000 ha đất trồng trọt đã bị ngập lụt. Tính đến tháng 3 năm nay, khoảng 32 triệu người dân trong nước đã phải đối mặt với nạn đói cấp tính.

Cơ quan lương thực của Liên hợp quốc cho biết, cơ quan này cần 147,9 triệu USD để hỗ trợ những người dân thiếu an ninh lương thực ở vùng Đông Bắc Nigeria trong 6 tháng tới.

“Đối với những người dân bị ảnh hưởng bởi lũ lụt ở Maiduguri, việc phục hồi sẽ mất nhiều thời gian. Chúng tôi cần nhiều nguồn lực hơn để cứu sống và cùng nhau nỗ lực ứng phó với các cuộc khủng hoảng, đồng thời tính đến việc phục hồi cũng như các giải pháp lâu dài hơn", ông Bigenimana nhấn mạnh.

Nguồn: Tổng hợp từ UN News

Hơn 18 triệu người ở Bangladesh đã bị ảnh hưởng bởi những điều kiện gió mùa khắc nghiệt này, với hơn 1,2 triệu gia đình bị mắc kẹt khi lũ quét nhấn chìm các khu vực rộng lớn ở phía Đông và Đông Nam của đất nước. Thiệt hại lớn cũng được ghi nhận đối với đường sá, đất trồng trọt và nghề cá, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh kế.

Người mẹ bế các con lội qua vùng nước lũ trong mùa gió mùa tháng 7 ở Bangladesh. Ảnh: UNICEF/Salahuddin Ahmed Paulash

Sự tàn phá đã hối thúc Cao uỷ Liên hợp quốc về Người tị nạn phải nhanh chóng chuyển các mặt hàng cứu trợ nhân đạo từ các kho dự trữ của mình trong nước để giúp đỡ những người đang gặp khó khăn. UNHCR đang cung cấp các mặt hàng cứu trợ cốt lõi và các hỗ trợ nhân đạo khác để giúp giải quyết các nhu cầu cấp thiết nhất của các cộng đồng địa phương trong khu vực, bao gồm nơi trú ẩn và sức khỏe.

Họ đã vận chuyển vật tư y tế đến các phòng khám sức khỏe tại quận Feni và Comilla bị ảnh hưởng nặng nề nhất, bao gồm 350.000 viên lọc nước, 20.000 can nhựa, 15.000 bộ dụng cụ vệ sinh và 10.000 nơi trú ẩn khẩn cấp cùng nhiều mặt hàng khác. Những vật tư này nhằm mục đích giúp chính quyền địa phương chống lại sự lây lan của các bệnh lây truyền qua đường nước và đảm bảo nguồn nước uống sạch.

Những trận mưa lớn liên tục cũng đã gây ra lũ quét và lở đất tại các trại tị nạn của người Rohingya. Nhóm thiểu số Rohingya theo đạo Hồi đã phải chịu đựng bạo lực khủng khiếp vào năm 2017, khiến hàng trăm nghìn người phải di cư sang Bangladesh.

Tính đến ngày 6/9, khoảng một triệu người Rohingya phải trú ẩn tại Bangladesh cho và hơn 130.000 người khác đã tìm kiếm nơi trú ẩn an toàn trên khắp khu vực mà không có hy vọng trở về Myanmar ngay lập tức.

Trong bối cảnh người Rohingya dễ bị tổn thương như vậy, ông Spindler đã cam kết hỗ trợ cho họ và tuyên bố "UNHCR và các đối tác đang làm việc suốt ngày đêm để hỗ trợ những người tị nạn Rohingya bị ảnh hưởng".

Thủ tướng lâm thời Bangladesh Muhammad Yunus cũng nhấn mạnh: "Cộng đồng quốc tế cần tiếp tục nỗ lực cho các hoạt động nhân đạo của người Rohingya và việc hồi hương cuối cùng của họ về quê hương Myanmar, đảm bảo an toàn và đầy đủ quyền của họ”.

Nguồn: Tổng hợp từ UN News